عنصر کنترل نهایی نقش مهمی در سیستم‌های کنترلی و همچنین صنایع مختلف دارند چرا که وظیفه اعمال تغییرات بر روی این سیستم‌ها به عهده عنصرهای کنترل نهایی می‌باشد .
در این مقاله به آشنایی با عنصرکنترل نهایی پرداخته و در رابطه با انواع عنصرکنترل نهایی، کاربرد ،عملکرد، مزایا و معایب این قطعه صحبت می‌کنیم.
تعریف عنصرکنترل نهایی
عنصرکنترل نهایی آخرین حلقه کنترل داخل در یک سیستم کنترل است. این عنصر به دریافت فرمان‌های کنترلی پرداخته و آنها را به صورت فیزیکی به اجرا در می‌آورد. به عبارت دیگر عنصرکنترل نهایی مسئول اعمال تغییرات بر روی سیستم‌های کنترل می‌باشد.
انواع عنصرکنترل نهایی
عنصرهای کنترل نهایی بر اساس نوع سیگنال کنترلی، نیزم عمل و نوع سیستم کنترل شده به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. برخی از انواع رایج این قطعه شامل موارد زیر می‌باشند:
- شیر کنترل:شیرکنترل از رایج‌ترین انواع عنصر کنترل نهایی می‌باشد و در جهت کنترل جریان سیال مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- موتور: از موتور در مواردی که کنترل حرکت مکانیکی ضرورت دارد استفاده می‌شود.
- پمپ: ازپمپ نیز به منظور کنترل جریان سیالات استفاده می‌شود.
- ترموستات: ترموستات‌ها نوع دیگری از عنصرهای کنترل نهایی هستند که در جهت کنترل دما به کار گرفته می‌شوند.
- رله: رله ها نیز به منظور کنترل جریان الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
کاربرد عنصرکنترل نهایی
عنصرهای کنترل نهایی دارای کاربردهای مختلف و متفاوتی در صنایع به ویژه در صنعت پزشکی و سایر زمینه‌ها می‌باشند برخی از کاربردهای رایج این قطعه به ترتیب موارد ذیل می‌باشد:
- کنترل دما: از شیر کنترل در جهت کنترل دمای یک جریان یا فرایند صنعتی استفاده می‌شود.
- کنترل فشار: شیر کنترل به منظور کنترل جریان فشار در یک سیستم هیدرولیک مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- کنترل جریان: شیر کنترل در زمینه کنترل جریان آب در یک سیستم آبرسانی کاربرد دارد.
- کنترل سطح: شیرهای کنترل مورد استفاده در زمینه کنترل سطح یک مخزن می‌باشند.
- کنترل سرعت: از موتور به منظور کنترل سرعت یک ماشین صنعتی استفاده می‌شود.
مزایای استفاده از عنصرکنترل نهایی
عنصرهای کنترل نهایی از مزایای مختلفی برخوردار هستند که ازجمله این مزایا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- امکان کنترل دقیق سیستم کنترل شده
- افزایش بهره‌وری و کارایی سیستم
- کاهش هزینه‌های تولید
معایب استفاده از عنصر کنترل نهایی
همانطور که عنصرهای کنترل نهایی از مزایای مختلفی برخوردارند در مقابل دارای یک سری معایب نیز می‌باشند. این معایب شامل موارد زیر می‌باشند:
- برخورداری از هزینه بالا
- پیچیدگی نصب و نگهداری
- احتمال خرابی
نحوه عملکرد عنصرکنترل نهایی
در اصل نحوه عملکرد عنصر کنترل نهایی وابسته به نوع این عنصر می‌باشد. به طور کلی عنصرهای کنترل نهایی زمانی که یک فرمان کنترلی دریافت می‌کنند، پس از دریافت این فرمان انجام یک عمل فیزیکی می‌پردازند. به عنوان مثال: یک شیر کنترلی وقتی فرمان کنترلی دریافت می‌کند در مقابل مقدار جریان سیال را تغییر می‌دهد و این عمل همان عمل فیزیکی می‌باشد.
طراحی عنصرکنترل نهایی
عنصرهای کنترل نهایی را با توجه به کاربردهای این دستگاه طراحی می‌کنند. مثلاً طراحی‌ای که در جهت تولید یک شیر کنترل برای کنترل دما انجام می‌شود باید با طراحی یک شیر کنترل برای کنترل فشار متفاوت باشد.
تعمیر و نگهداری عنصرکنترل نهایی
عنصرهای کنترل نهایی باید به صورت منظم تعمیر شده و مورد نگهداری قرار گیرند تا بتوانند عملکرد صحیحی داشته باشند و این عملکرد صحیح را در طولانی مدت حفظ کنند. تعمیر و نگهداری از عنصرکنترل نهایی معمولاً شامل موارد زیر است:
- چک کردن عملکرد عنصرکنترل نهایی
- تعویض قطعات فرسوده
- تنظیم عنصرکنترل نهایی
عنصرکنترل نهایی در صنایع مختلف
از عنصرهای کنترل نهایی در صنایع متعدد و مختلفی استفاده می‌شود. بعضی از صنایعی که از عنصر کنترل نهایی استفاده می‌کنند شامل موارد زیر می‌باشند:
- صنایع شیمیایی
- صنایع نفت و گاز
- صنایع فولاد
- صنایع غذایی
- صنایع داروسازی
آینده عنصرکنترل نهایی
با توجه به اینکه پیشرفت فناوری روز به روز رو به افزایش است، عنصرهای کنترل نهایی نیز در حال پیشرفت می‌باشند. بعضی از فناوری‌های جدیدی که در عنصرهای کنترل نهایی استفاده می‌شوند عبارتند از:
- ستفاده از مواد جدید
- استفاده از روش‌های ساخت جدید
- استفاده از کنترل هوشمند
این فناوری‌های جدیدی که در ساخت عنصرکنترل نهایی به کار برده می‌شوند باعث عملکرد بهتری از جانب این قطعات شده و در نهایت دارای هزینه کمتری می‌باشند.
متخصصین گروه صنعتی ابزار دقیق ساتراپ دما با سال‌ها تجربه و دانش کافی در حوزه ساخت و طراحی انواع ترموکوپل ، سنسورهای RTD ، ترموول و همچنین سنسورهای کنترل سطح به شما در انتخاب و خرید بهترین محصول که متناسب با نیازتان باشد، مشاوره رایگان می‌دهند. برای دریافت اطلاعات بیشتر، با ما تماس بگیرید: 09128445907