ترموستات (TERMOSTAT)، ابزاری کوچک اما قدرتمند است که نقشی اساسی در حفظ دمای مطلوب و آسایش در خانه، محل کار و یا هر فضای بسته ایفا می‌کند. این وسیله با تنظیم و کنترل دمای محیط، به شما کمک می‌کند تا در مصرف انرژی صرفه جویی کرده و از هدر رفتن منابع ارزشمند جلوگیری کنید.

ترموستات (TERMOSTAT) چیست؟

این دستگاه در زمان تغییر دمای یک محیط، در جهت حفاظت از دمای ثابت یک منطقه ی محصور یا بسته ، این تغییرات را تشخیص می‌دهد. به عبارت دیگر به نگهداری از دما در سطح مشخص و تنظیم آن در یک محیط ثابت می‌پردازد. کلمه ی ترموستات (TERMOSTAT) از دو لفظ ترمو ([TERMO) به معنای گرما و ستات (STATOS) به معنای ایستادن تشکیل شده است. این دو کلمه ، ریشه در واژه های یونانی دارند. به این دستگاه، دماپا نیز گفته می‌شود. عمر مفید آن نیز به عوامل مختلفی مانند نوع دستگاه، کیفیت ساخت، شرایط کار و نحوه نگهداری آن بستگی دارد.

به طور کلی، عمر مفید ترموستات به شرح زیر است:

• ترموستات های مکانیکی: 5 تا 10 سال
• ترموستات های دیجیتال: 10 تا 15 سال

انواع ترموستات

این قطعات را می‌توان بر اساس معیارهایی چون نحوه ی عملکرد، انواع سنسور، نوع حرارت، محل نصب، رنج کاری، تعداد مراحل و… دسته بندی کرد.

بر فرض مثال اگر آنها را بر اساس نوع حرارت دسته بندی کنیم ، این امر شامل ترموستات گرمایی و برودتی می‌شود. اما اگر آنها را براساس تعداد مراحل تقسیم کنیم به سه گروه مدل های یک مرحله ای ، مدل های دو مرحله ای و پله ای تقسیم می‌شوند.

بطور کلی رایج ترین مدل های ترموستات شامل موارد زیر می‌باشد:

ترموستات برقی

نوع برقی از سنسور برای اندازه‌گیری دمای محیط استفاده می‌کند. سپس این اطلاعات را با دمای تنظیم شده توسط شما مقایسه می‌کند. اگر دمای محیط از دمای تنظیم شده بیشتر یا کمتر باشد، این قطعه سیستم گرمایشی یا سرمایشی را روشن یا خاموش می‌کند.

ترموستات الکتریکی 

نوع الکتریکی نوع جدیدی که در سیستم‌های خنک‌کاری موتور خودروها به کار می‌رود. این نوع در بیشتر مواقع مانند ترموستات‌های معمولی عمل می‌کند. اما در زمان‌هایی که راننده به طور ناگهانی پدال گاز را تا انتها فشار می‌دهد، (Full Load) از سیستم الکترونیکی کمک می‌گیرد تا جریان مایع خنک‌کننده را به طور دقیق‌تر کنترل کند. نوع الکتریکی از سنسور برای اندازه‌گیری دمای موتور استفاده می‌کند. سپس این اطلاعات را به ECU (واحد کنترل موتور) ارسال می‌کند. ECU با توجه به دمای موتور، دور موتور و دریچه گاز، سیگنالی به ترموستات الکتریکی می‌فرستد. این قطعه با دریافت این سیگنال، جریان مایع خنک‌کننده را به طور دقیق‌تر تنظیم می‌کند.

ترموستات الکترومکانیکی

به نوع الکترومکانیکی، ترموستات بایمتال نیز گفته می‌شود. زیرا در این دستگاه دو حسگر دمایی که یکی بر مبنای انبساط فلز و دیگری بر مبنای انبساط مایع عمل می‌کند. این قطعه از دیافراگم، سنسور و لوله ی مویین ساخته شده و به آن ترموستات مویین نیز گفته می‌شود.

روش کار این دستگاه به این صورت می‌باشد:

زمانی که دما ، بیشتر از حد تعیین شده در یک محیط قرار جریان داشته باشدمایع از راه لوله ی مویین شروع به حرکت کرده و وارد دیافراگم می‌شود. با این اتفاق، به موجب افزایش دما در مواد موجود ، انبساط به وجود آمده و کلید فنری شروع به قطع یا وصل کردن مدار می‌کند.

ترموستات دیجیتال 

نوع دیجیتال از سنسور برای اندازه گیری دمای محیط استفاده می کند. سپس از این اطلاعات برای روشن یا خاموش کردن سیستم گرمایش یا سرمایش استفاده می کند. نوع دیجیتال معمولاً دارای صفحه نمایش دیجیتالی هستند که دمای فعلی و دمای تنظیم شده را نمایش می دهد. بسیاری از آنها دارای ویژگی های اضافی مانند تایمر، برنامه ها و قفل های کودک هستند. نوع دیجیتال را می توان به راحتی نصب کرد و معمولاً از ترموستات های آنالوگ گران تر نیستند.

ترموستات آنالوگ(Analog Thermostat)

نوع آنالوگ نوعی رگولاتور دما است که از مکانیزم‌های مکانیکی برای تنظیم دمای محیط استفاده می‌کند. این نوع در سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی مختلف مانند پکیج، کولر گازی و فن کویل کاربرد دارد. تنظیم نوع آنالوگ به صورت دستی انجام می‌شود. معمولاً یک ولوم یا دکمه روی آن وجود دارد که با چرخاندن آن می‌توانید دمای دلخواه خود را تنظیم کنید.

ترموستات چگونه کار میکند؟

نوع زمانی که در یک محیط بسته که از سوپاپ ها، سوئیچ ها،رله ها و…ساخته شده است،غییر دمایی بیشتر یا کمتر از مقدار معین رخ دهد، به تولید سیگنال های الکتریکی می‌پردازند.به عبارت دیگر این قطعه وسیله ای الکتریکی است که بطور خودکار تغییرات دما را کنترل می‌کند.این قطعه به شکل فیزیکی به دستگاه هایی که وظیفه ی تامین مقدار سرمایش یا گرمایش محیط را دارند متصل شده و به صورت اتوماتیک شروع به کار می‌کندوبه صورتی که هنگام زیاد یا کم شدن دمای دستگاه مورد نظر،شروع به قطع یا وصل کردن مدار الکتریکی دستگاه کرده و از این طریق از کاهش یا افزایش دمای مطلوب مورد نظر جلوگیری می‌کنند.

خواندن این مقاله را از دست ندهید:همه چیز درباره ترموکوپل تایپ B

   آیا ترموستات در مصرف سوخت تاثیر دارد؟

بله، این دستگاه می‌تواند در مصرف سوخت تاثیر بسزایی داشته باشد. در واقع، یکی از مزایای اصلی استفاده از آن صرفه جویی در مصرف انرژی است.

ترموستات چگونه به صرفه جویی در مصرف سوخت کمک می کند؟

• تنظیم دقیق دمای محیط: این وسیله به شما امکان می دهد تا دمای دقیق مورد نظر خود را تنظیم کنید. این امر از گرم شدن یا سرد شدن بیش از حد محیط جلوگیری می کند و در نتیجه، مصرف سوخت را بهینه می کند.
• قابلیت برنامه ریزی: نوع دیجیتال و هوشمند قابل برنامه ریزی هستند. شما می توانید برنامه ای تنظیم کنید تا در زمان هایی که در خانه نیستید یا در طول شب، دمای محیط را به طور خودکار پایین تر بیاورد. این امر به طور قابل توجهی در مصرف سوخت صرفه جویی می کند.
• کنترل از راه دور: نوع هوشمند آنها به شما امکان می دهد تا از راه دور دمای محیط را کنترل کنید. به عنوان مثال، می توانید قبل از رسیدن به خانه، دمای آن را تنظیم کنید تا از گرم شدن یا سرد شدن بیش از حد آن جلوگیری کنید.

مطالعه کنید:انتخاب و خرید سنسور PT1000 مناسب: هر آنچه باید بدانید

مراحل کلی نصب ترموستات:

1. قبل از شروع کار، حتماً برق را از جعبه فیوز یا کلید قطع کننده مربوطه خاموش کنید.
2. پنل جلویی ترموستات قدیمی را بردارید و پیچ های آن را باز کنید. سپس آن را از دیوار جدا کنید.
3. قبل از جدا کردن سیم ها، از یک نوار چسب یا ماژیک برای علامت گذاری هر سیم به ترمینال مربوطه استفاده کنید. این کار به شما کمک می کند تا سیم ها را به درستی به ترموستات جدید وصل کنید.
4. سیم ها را از ترموستات قدیمی جدا کنید.
5. ترموستات جدید را به دیوار وصل کنید و پیچ های آن را سفت کنید.
6. سیم ها را به ترمینال های مربوطه در ترموستات جدید وصل کنید. مطمئن شوید که هر سیم را به ترمینال صحیح وصل کرده اید.
7. برق را از جعبه فیوز یا کلید قطع کننده مربوطه روشن کنید.
8. ترموستات را روشن کنید و تنظیمات دلخواه خود را تنظیم کنید.

آیا ماشین بدون ترموستات کار می کند؟

بله، ماشین بدون ترموستات می تواند کار کند، اما به طور ایده آل و مطلوب نخواهد بود.دلایل:

• تنظیم دمای موتور: این قطعه وظیفه تنظیم دمای موتور را به عهده دارد. بدون این دستگاه، دمای موتور به طور نامنظم و غیرقابل پیش بینی افزایش یا کاهش می یابد.
• گرم شدن بیش از حد: بدون این قطعه احتمال گرم شدن بیش از حد موتور وجود دارد. این امر می تواند به قطعات موتور آسیب برساند و عمر مفید آنها را کاهش دهد.
• عملکرد نامناسب سیستم گرمایشی: بدون این دستگاه، سیستم گرمایشی خودرو به طور صحیح عمل نخواهد کرد. در زمستان، بخاری به اندازه کافی گرم نخواهد شد و در تابستان، کولر به طور موثر عمل نخواهد کرد.
• مصرف سوخت: بدون این قطعه، مصرف سوخت افزایش می یابد. موتور سرد به زمان و سوخت بیشتری برای گرم شدن نیاز دارد.

از کجا بفهمیم ترموستات خراب است؟

1. بررسی دمای رادیاتور: موتور را خاموش کنید. صبر کنید تا خنک شود.دست خود را به رادیاتور نزدیک کنید.اگر رادیاتور سرد بود اما دمای آمپر آب موتور بالا ، ترموستات قفل شده است.

2. بررسی دمای شلنگ های ورودی و خروجی رادیاتور: موتور را روشن کنید. بگذارید تا گرم شود.دمای شلنگ ورودی رادیاتور را با دست لمس کنید.اگر شلنگ ورودی سرد بود اما شلنگ خروجی گرم ، ترموستات قفل شده است.

3. استفاده از دماسنج: از دماسنج برای اندازه گیری دمای آب رادیاتور استفاده کنید.اگر دمای آب رادیاتور پایین تر از دمای باز شدن ترموستات بود، این دستگاه قفل شده است.

4. مشاهده علائم دیگر:

• اگر متوجه نشتی آب از آن شده اید، ممکن است ترموستات قفل شده باشد.
• اگر صدای غیرعادی از آن می شنوید، ممکن است ترموستات قفل شده باشد.

علائم خرابی ترموستات

آنها قطعاتی حیاتی در سیستم های گرمایشی و سرمایشی هستند که وظیفه تنظیم دمای محیط را به عهده دارند. خرابی آنها می تواند منجر به مشکلاتی مانند گرم یا سرد شدن بیش از حد محیط، نوسانات دمایی، و افزایش مصرف انرژی شود.در اینجا چند علامت رایج خرابی این دستگاه آورده شده است:

1. نوسانات دمایی:

• اگر دمای محیط به طور ناگهانی و غیرقابل توضیحی بالا یا پایین می رود، ممکن است این وسیله خراب شده باشد.
• نوسانات دمایی مداوم می تواند نشان دهنده نقص در عملکرد آن باشد.

2. عدم کارکرد صحیح سیستم:

• اگر سیستم گرمایشی یا سرمایشی شما به طور کامل روشن یا خاموش نمی شود، ممکن است مشکل از این دستگاه باشد.
• اگر سیستم گرمایشی یا سرمایشی شما به طور مداوم روشن یا خاموش می شود، ممکن است این دستگاه به درستی عمل نکند.

کلیک کنید:ترمیستورPTC یا پی تی سی چیست؟

3. گرم یا سرد شدن بیش از حد محیط:

• اگر محیط شما بیش از حد گرم یا سرد می شود، حتی زمانی که ترموستات را روی دمای مناسب تنظیم کرده اید، ممکن است این دستگاه خراب شده باشد.
• عدم توانایی ترموستات در حفظ دمای مطلوب می تواند نشان دهنده خرابی آن باشد.

4. نشتی آب:

• اگر از ترموستات اتوماتیک استفاده می کنید یکی از نشانه های خرابی آن نشتی آب می باشد.
• نشتی آب می تواند به اتصالات و اجزای داخلی این دستگاه آسیب و عملکرد آن را مختل کند.

5. مشکلات صفحه نمایش:

• اگر ترموستات شما دارای صفحه نمایش دیجیتال است، ممکن است در صورت خرابی ، صفحه نمایش خاموش شود، تار شود یا اطلاعات نادرستی را نمایش دهد.
• مشکلات صفحه نمایش می تواند نشان دهنده نقص در عملکرد این قطعه باشد.

6. صدای غیرعادی:

• اگر از نوع مکانیکی آن استفاده می کنید و صدای غیرعادی مانند کلیک یا وزوز از آن می شنوید، ممکن است ترموستات خراب شده باشد.
• صداهای غیرعادی می تواند نشان دهنده نقص در اجزای مکانیکی آن باشد.

ترموستات دوو سیلو کجاست؟

محل ترموستات سیلو دوو به مدل ماشین شما بستگی دارد. معمولاً این قطعه در دو مکان زیر قرار می گیرد:

1 در محفظه موتور:

• در اکثر مدل‌های سیلو دوو، ترموستات در محفظه موتور، نزدیک به رادیاتور و پمپ آب قرار دارد.
• برای یافتن آن، می توانید شیلنگ های رادیاتور را دنبال کنید. این قطعه معمولاً در محل اتصال شیلنگ های بالا و پایین رادیاتور قرار دارد.
• در برخی مدل‌ها، ترموستات ممکن است زیر دریچه گاز یا در کنار منیفولد ورودی هوا قرار داشته باشد.

2 داخل کابین:

• در برخی از مدل‌های سیلو دوو، ترموستات در داخل کابین، زیر داشبورد قرار دارد.
• برای پیدا کردن آن، می‌توانید به کتابچه راهنمای خودرو خود مراجعه کنید.
•  معمولاً برای دسترسی به داخل کابین، باید یک پنل یا دریچه را در زیر داشبورد باز کنید.

خواندن این مقاله را از دست ندهید: NTC یا ان تی سی چیست؟

ترموستات خودرو کجاست؟

ترموستات خودرو چیست؟

قطعه‌ای است که در سیستم خنک‌کننده موتور قرار دارد و وظیفه آن کنترل دمای موتور است. این قطعه با تنظیم جریان آب به رادیاتور، دمای موتور را در محدوده ایده‌آل نگه می‌دارد.

محل قرارگیری ترموستات خودرو به مدل خودرو شما بستگی دارد. به طور کلی، در دو مکان زیر قرار می‌گیرد:

1. در محفظه موتور:

• در بیشتر مدل‌ها، ترموستات در محفظه موتور، نزدیک به رادیاتور و واتر پمپ قرار دارد.
• برای پیدا کردن آن، می‌توانید شلنگ‌های رادیاتور را دنبال کنید. این دستگاه معمولاً در محلی که شلنگ‌های بالا و پایین رادیاتور به هم متصل می‌شوند، قرار دارد.
• در برخی مدل‌ها، این دستگاه ممکن است در زیر دریچه گاز یا در کنار منیفولد ورودی هوا قرار داشته باشد.

2. در داخل کابین:

• در برخی مدل‌ها، ترموستات در داخل کابین، زیر داشبورد قرار دارد.
• برای پیدا کردن آن، می‌توانید به دفترچه راهنمای خودرو خود مراجعه کنید.
• معمولاً برای دسترسی به داخل کابین، باید یک پنل یا دریچه را در زیر داشبورد باز کنید.

چگونه ترموستات را تست کنیم؟

دو روش کلی برای آزمایش ترموستات وجود دارد:

1 بدون برداشتن ترموستات تست کنید:

• دمای موتور را بررسی کنید: موتور را روشن کنید. اجازه دهید گرم شود. فن رادیاتور باید بعد از گرم شدن موتور روشن شود. اگر فن روشن نشود، ممکن است ترموستات خراب شود.
• شلنگ رادیاتور را لمس کنید: هنگامی که موتور سرد است، شیلنگ رادیاتور بالایی را لمس کنید. این شلنگ باید سرد باشد. شیلنگ بالایی رادیاتور باید بعد از گرم شدن موتور گرم شود. اگر شیلنگ بالایی رادیاتور گرم نشود، ممکن است ترموستات از کار بیفتد.

2 ترموستات را جدا کنید و تست کنید:

• ترموستات را بردارید: ترموستات را از محفظه موتور خارج کنید.
• قرار دادن ترموستات در آب: یک قابلمه آب را روی اجاق گاز قرار دهید و آن را در قابلمه قرار دهید.
• نمای کلی عملکرد ترموستات: دمای آب را به آرامی افزایش دهید. در یک دمای معین (معمولاً بین 80 تا 90 درجه سانتیگراد)، شیر ترموستات باید باز شود. اگر شیر آن باز نشود، دستگاه خراب است.

نکات مهم:

• موتور را خاموش کنید و بگذارید قبل از شروع کار خنک شود.
• برای جلوگیری از سوختگی از مایعات داغ با احتیاط استفاده کنید.
• اگر با نحوه آزمایش این قطعه آشنا نیستید، از مکانیک کمک بگیرید.

چرا ترموستات قفل میکند؟

1 رسوب جرم:به مرور زمان، جرمو رسوبات می توانند در داخل این قطعه جمع شوند و باعث چسبیدن دریچه های آن شوند. این کار از باز شدن ترموستات به دمای صحیح و بسته شدن در حالت بسته جلوگیری می کند.

2 نقص فنی:فنرهای آن یا سایر اجزای داخلی ممکن است آسیب دیده باشند و به درستی کار نکنند. این به ترموستات اجازه می دهد در حالت باز یا بسته قفل شود.

3 خرابی سنسور دما:در یک ترموستات دیجیتال، سنسور دما ممکن است آسیب دیده باشد و دمای موتور را به دقت اندازه گیری نکند. این می تواند باعث شود که این قطعه روی دمای اشتباه قفل شود.

4 نصب نادرست:اگر به درستی نصب نشده باشد، شیر ممکن است به درستی کار نکند و ممکن است قفل شود.

نتایج قفل شدن ترموستات:

• گرم شدن بیش از حد موتور: اگر ترموستات در حالت خاموش قفل باشد، ممکن است موتور بیش از حد گرم شود و باعث جوش شود. بیاورید.
• موتور در حال کار سرد: اگر ترموستات در حالت باز قفل شده باشد، ممکن است این موضوع باعث شود موتور به حالت اول برود یا نباشد.

راه حل:

• اگر قفل است، باید آن را تعویض کنید.
• برای جلوگیری از قفل شدن باید به طور مرتب سیستم خنک کننده را بررسی و تمیز کنید.
• همچنین باید مطمئن شوید که این دستگاه به درستی توسط مکانیک ماهر نصب شده است.

  ترموستات چگونه بسته می شود؟

نحوه بسته شدن ترموستات به نوع آن بستگی دارد.

ترموستات‌های مکانیکی:

• در نوع مکانیکی، دریچه توسط یک عنصر مومی ​​کنترل می‌شود. با افزایش دما، عنصر مومی ​​منبسط می‌شود و دریچه را باز می‌کند. با کاهش دما، عنصر مومی ​​منقبض می‌شود و دریچه را می‌بندد.

ترموستات‌های دیجیتال:

• در نوع دیجیتال، دریچه توسط یک موتور الکتریکی کنترل می‌شود. سنسور دما دمای محیط را اندازه‌گیری می‌کند و به میکروکنترلر ارسال می‌کند. میکروکنترلر با توجه به دمای اندازه‌گیری شده، موتور الکتریکی را فعال می‌کند تا دریچه را باز یا بسته کند.

در اینجا چند نمونه از نحوه بسته شدن ترموستات در مدل‌های مختلف آورده شده است:

• ترموستات‌های رادیاتوری: در این نوع با چرخاندن دکمه ترموستات، دریچه باز یا بسته می‌شود.
• ترموستات‌های دیواری: در این نوع ،با فشار دادن دکمه یا صفحه لمسی، دریچه باز یا بسته می‌شود.
• ترموستات‌های هوشمند: در این نوع ، دریچه توسط یک موتور الکتریکی کنترل می‌شود و می‌توان از طریق برنامه تلفن همراه یا رابط کاربری ترموستات، آن را باز یا بسته کرد.
•